Bezienswaardigheden in Bratislava

De stad Bratislava werd al gesticht in de tiende eeuw. Tussen het moment van de stichting en nu hebben er in de regio van Bratislava, in centraal Europa, een hoop gebeurtenissen zich afgespeeld. Verschillende oorlogen hebben er gewoed en ook zijn er verschillende groepen aan de macht geweest. Dit is iets wat je terugziet in het straatbeeld van Bratislava. Er zijn vele oude bouwwerken die het straatbeeld opsieren. Zij vertellen veel over de geschiedenis van deze oude Midden-Europese stad. Op deze pagina laten we een aantal van de mooiste bezienswaardigheden van de Slowaakse hoofdstad aan bod komen. Natuurlijk is dit slechts een klein aantal van de vele bezienswaardigheden die hier de moeite van het bezoeken waard zijn, maar wij zijn ervan overtuigd dat wij op deze manier onze lezers een goed beeld geven van deze prachtige oude stad.

In ons overzicht van bezienswaardigheden in Bratislava mag de burcht natuurlijk niet ontbreken. Deze is gesitueerd op een heuvel en bovendien zeer contrasterend door zijn witte gevels en torens met terracotta daken. Hiermee is het waarschijnlijk het meest in het oog springende bouwwerk van de stad. De burcht is gesitueerd aan de westzijde van de oude binnenstad van Bratislava. Daar staat ze op een heuvel die die als uitloper van de Karpaten beschouwd kan worden. Al in de steentijd werden op deze heuvel fortificaties gebouwd en in de negende eeuw werd de eerste fortificaties opgetrokken uit steen. Vanaf het jaar 1531 was de burcht het belangrijkste kasteel van het Hongaarse koninkrijk. Vanaf die periode werden de Turken van het Ottomaanse Rijk verdreven en werd Bratislava de hoofdstad van het Hongaarse koninkrijk. Dit bleef zo tot 1783. Aan het begin van de negentiende eeuw werd een groot deel van het domein verwoest door een brand die maar liefst drie dagen woedde. Dit resulteerde erin dat voor een periode van bijna 150 jaar er alleen nog ruïnes de westzijde van Bratislava markeerden. De eerste voorstellen om het kasteel weer in haar volle glorie te doen herrijzen dateren uit het begin van de twintigste eeuw. Uiteindelijk zou het nog duren tot na de Tweede Wereldoorlog alvorens men begon met een grondige renovatie van de burcht. De heropbouw duurde van 1953 tot 1968. In het net heropende kasteel werd op 30 oktober 1968 constitutionele wet van de Tsjechoslowaakse federatie getekend. Toen Slowakije op 3 september 1992 officieel onafhankelijk werd en er zo een einde kwam aan Tsjechoslowakije, werd hier ook de huidige Slowaakse grondwet van kracht gemaakt. Van 1993-1996 was het kasteel ook de zetel van de Slowaakse president.
In 2008 werd aangevangen met een grondige restauratie van het bouwwerk. Tegenwoordig is de burcht een belangrijke bezienswaardigheid van de Slowaakse hoofdstad. Het oudste deel van het kasteel is de Sigismundpoort, die toegang tot het domein verschaft via het zuidoosten. Deze poort stamt nog uit de vijftiende eeuw. Aan de zuidzijde kun je het domein betreden via de Weense poort die dateert uit 1712. De andere poorten die toegang verschaffen tot het domein zijn de Nicolaaspoort in het noordoosten, uit de zestiende eeuw en de Leopold poort. Bezoekers doen er ook goed aan om naast de gebouwen te bewonderen ook te kijken naar de grond waarop ze wandelen. Veel van de oude gebouwen die er al eerder stonden worden namelijk gemarkeerd op de grond. Een van de mooie plekken aan de buitenzijde is ook de binnenplaats, met de prachtige bogen op de imposante façade van de burcht. Ook is het zeer de moeite waard om een van de vier torens te beklimmen, want vanaf hier heb je een prachtig uitzicht over, aan de ene zijde de Karpaten, en aan de andere kant de Slowaakse hoofdstad. Op het domein zijn ook prachtige tuinen te bewonderen en mensen die graag meer willen weten over geschiedenis kunnen terecht in een museum dat hier gevestigd is met een collectie van maar liefst 250.000 voorwerpen die te maken hebben met Bratislava, haar omgeving en Slowakije. Een leuke manier om het kasteel te bereiken is met een trolleybus.

Het monument Slávin is er gekomen ter nagedachtenis van de duizenden Russische soldaten die sneuvelden tijdens de tweede wereldoorlog. Naast het monument is hier ook een grote militaire begraafplaats. Het bouwwerk dateert uit 1960, evenals de bijbehorende begraafplaats. Het geheel werd geopend op de vijftiende verjaardag van de bevrijding van Bratislava. Het interessante aan het monument is de stalinistische architectuur. Veel van de sporen die herinneren aan deze periode zijn verdwenen, maar Slávin is hier nog een voorbeeld van. Opmerkelijk is de 42 meter hoge obelisk waarop nog eens 12,5 meter hoog standbeeld van een soldaat staat. Ook bij deze soldaat zie je meteen de stalinistische heroïek die sterk doet denken aan de tijd van de bolsjewieken, zoals zij zich graag geportretteerd zagen. Zo houdt de soldaat op victorieuze wijze een grote vlag in zijn handen met daarbovenop een kenmerkende stalinistische ster. Naast dit monument, dat nog doet herinneren aan de Sovjetperiode, heb je hier ook een prachtig panoramaplatform over de stad Bratislava.

De brug van de nationale opstand, zoals Most SNP vertaald kan worden is één van de meer recentere in het oog springende bouwwerken van Bratislava. Wanneer je met de auto de Slowaakse hoofdstad wilt bezoeken is de kans groot dat je via deze brug het centrum binnenrijdt. De brug heeft een spanwijdte van 303 meter. De constructie wordt omschreven als een zogeheten asymmetrische tuibrug. De brug dateert uit 1972 en misschien is de UFO wel het meest opmerkelijke gedeelte van de brug. Deze op een vliegende schotel lijkende ronde schijf prijkt op het hoogste punt van de brug. Deze attractie kun je bezoeken, want hier is een restaurant gevestigd. Daarmee is het een unieke locatie boven de Donau om eens een maaltijd te nuttigen. Om het restaurant te bezoeken heb je twee keuzes. Langs de ene zijde word je met een lift naar boven gebracht, terwijl aan de andere kant de meer fanatieke en sportieve mensen kunnen kiezen om de trap te nemen die je in 430 treden naar boven brengt. Op het restaurant is nog een plateau gevestigd vanwaar je een prachtig uitzicht hebt over de Donau en Bratislava.

Iedereen is welbekend met het beeld van de piramides van Gizeh en andere piramidevormige constructies die over heel de wereld te vinden zijn. Slowakije is echter uniek, want zij hebben een piramide op de kop gecreëerd. Deze omgekeerde piramide is wel één van de meest bijzondere bouwwerken die je tegen kunt komen wanneer je Bratislava bezoekt. Het gebouw is in totaal tachtig meter hoog en dateert uit 1983. Enkele jaren later begon de Slowaakse radio vanaf deze locatie met haar reguliere uitzendingen. Het is één van de bouwwerken die je nog terugbrengt naar de periode van het IJzeren gordijn, toen de Russen nog een grote invloed hadden op het toenmalige Tsjechoslowakije. Dit zal mede te maken hebben met de typische Oostblok bruine en beige tinten die zijn gebruikt om het gebouw kleur te geven. Als je daarbij dan ook nog de wat sovjetachtig ogende belettering, die bovenaan het gebouw prijkt, in ogenschouw neemt is deze Oostblok-link niet zo raar.

De Sint Elisabethkerk wordt in de volksmond ook wel de ‘Blauwe Kerk’ genoemd. Wanneer je dit kerkgebouw bezoekt weet je meteen waarom deze kerk beter bekend is onder die naam. Je vindt de kerk in het oostelijk deel van de historische binnenstad van Bratislava. De echte naamgever van de kerk is de heilige Elisabeth van Thüringen. Zij leefde in Bratislava van het jaar 1207 tot 1231. Als landsgravin van Thüringen groeide zij op in het kasteel van Bratislava. Al reeds toen ze vier jaar oud was werd er een huwelijk voor haar geregeld. Toen zij amper 13 jaar oud was trad zij ook in het huwelijk met Lodewijk IV van Thüringen. Ondanks dat zij op ogenschijnlijk jonge leeftijd trouwde met deze Duitse graaf was hij zeer gelukkig. Samen kregen ze twee dochters en een zoon. Bij de bevolking werd zij zeer populair in het jaar 1226 toen zij tijdens de hongersnood de armen terzijde stond. Tegen de wens van haar man in ging ze door met het bakken en uitdelen van broden. Het huwelijk heeft uiteindelijk niet lang standgehouden, omdat haar man in totaal 1227 tijdens een kruistocht slachtoffer werd van de pest. Ze had haar man beloofd nooit meer te hertrouwen en uiteindelijk werden haar kinderen van haar ontnomen en trad ze in 1229 toe tot de derde orde van Franciscus van Assisi en besluit ze haar verdere leven in te zetten met het verzorgen van zieken in het franciscaanse ziekenhuis. Uiteindelijk sterft ze al op 24-jarige leeftijd en werd ze direct al drie dagen lang opgebaard. Nadat een aantal wonderen op haar conto werden toebedeeld werd ze in 1235 heiligverklaard. Zo groeide ze uit tot een belangrijkste heiligen en dat resulteerde uiteindelijk in deze prachtige blauwe kerk die er is gekomen om haar te vereren. De Sint-Elisabethkerk is een Rooms-katholieke kerk. Het is bekend als één van de mooiste kerkgebouwen uit Centraal-Europa, vooral door de façade waarop een blauw majolica mozaïek te bewonderen is. Daarmee contrasteert het kerkgebouw prachtig tussen de oude binnenstad ten opzichte van de huizen met veelal witte en beige gevels met rode daken. Het kerkgebouw dateert uit het begin van de twintigste eeuw en kenmerkend zijn de vele gebogen vormen die typisch waren voor de Hongaarse Art Nouveau. Zowel aan de binnen-als buitenzijde komt het typische blauw terug. Wanneer je Bratislava bezoekt moet je deze bezienswaardigheid zeker niet overslaan.

Aan een ruim plein dat centraal wordt opgesierd met een fontein ligt het Grassalkovichpaleis. Opvallend aan het paleis is de barokke stijl die is gebruikt. Tegenwoordig is het paleis de residentie van de president van Slowakije. Door het ruime plein krijgt het paleis hier een nog meer statige uitstraling die niet misstaat voor een presidentiële residentie.
Aan de achterzijde van het paleis ligt het park Grassalkovichova záhrada. Voorheen waren dit de tuinen van het paleis en tegenwoordig is het een publiek park. Sinds dat de tuinen open zijn voor het publiek is dit één van de populairste parken van Bratislava. Hier kun je dan ook uitstekend de drukte van de Slowaakse hoofdstad even ontsnappen en heerlijk tot rust komen. Een leuke wetenswaardigheid over het park en het paleis is ook het zogeheten presidentiële pad. Langs dit pad kunnen staatshoofden die Slowakije bezoeken een eik planten. De eerste keer dat dit werd gedaan was in 1999 door de voormalige president Rudolf Schuster. Nadien zijn er nog vele bomen bij geplant. Het idee hiervan is geïnspireerd op de gouverneurstuin van Ottawa.

Het aartsbisdom Bratislava zetelt in dit kerkgebouw. De naam van de kathedraal komt van de heilige Martinus van Tours. Hij leefde van het jaar 316 tot het jaar 397 en was de derde bisschop van Tours. Na zijn dood groeide hij al snel uit tot een heilige en tegenwoordig geldt hij al een van de meest populaire heiligen van de katholieke kerk. Dit heeft erin geresulteerd dat vele kerkgebouwen zijn naam dragen. Kenmerkend aan het kerkgebouw is de gotische stijl waarin de hallenkerk tot stand is gekomen. De kathedraal is te vinden in het westen van de historische binnenstad van Bratislava. Het ligt aan de voet van de heuvel waarop de burcht gesitueerd is. De kathedraal is bijna zeventig meter lang, drieëntwintig meter breed en zestien meter hoog. In de dertiende eeuw werd begonnen met de bouw van de Martinusdom op de plaats waar eerder al een romaanse kerk en een begraafplaats stonden. Op 10 maart 1452 werd het kerkgebouw ingewijd. Daarna volgden er nog verschillende uitbreidingen die uiteindelijk hebben in geresulteerd dat de kathedraal zijn huidige vorm heeft gekregen. De lange bouwperiode en de vele uitbreidingen hebben ertoe bijgedragen dat veel bouwstijlen uit verschillende tijdsperiodes terug te vinden zijn. Enkele van de meest in het oog springende bezienswaardigheden aan de binnenzijde zijn het standbeeld van Sint-Maarten en een prachtig enorm groot gebrandschilderd raam. De toren is meerdere malen tijdens het bestaan van de kerk herbouwd. Ook de negen klokken die zich in de kathedraal bevinden zijn indrukwekkend. Zo is de grootste klok maar liefst 2513 kg zwaar en heeft deze een diameter van ruim anderhalve meter.

In het gelijknamige dorpje Devin, wat een stadsdeel is van de Slowaakse hoofdstad, zijn de restanten te bewonderen van een oude burcht. Een burcht die teruggaat naar het begin van onze jaartelling. Deze locatie werd toen al gezien als een strategische plek, omdat hier de Donau en de Morava samenkwamen. De eerste bewoners van het kasteel waren de Romeinen en lang daarna hebben verschillende machthebbers hier nog een residentie gehad. Uiteindelijk waren het de legers van Napoleon die het bouwwerk hebben verwoest in 1809. In het jaar 1935 kocht de Tsjechoslowaakse staat de burcht op.
Hoewel er nadat Napoleon hier stevig heeft huisgehouden niet veel meer over is van de burcht, is het nog altijd een imposante ruïne om te bezoeken.
Op de site kom je nog veel sporen tegen die teruggaan tot de Romeinse tijd. Bovendien heb je vanaf de heuvel waarop de ruïne zich bevindt een prachtig uitzicht over de directe omgeving. Je maakt als het ware een wandeling door de geschiedenis. Als je nog meer wilt weten kun je hier een museum bezoeken en de prachtige omliggende tuinen bewonderen. Ook wordt de locatie nog vaak gebruikt voor het houden van festiviteiten, waaronder historische gebeurtenissen waarbij alles is aangekleed in de tijdsgeest die wordt gerepresenteerd; zelfs de mensen lopen en rond in klederdracht uit de periode die wordt voorgesteld.
Een leuke wetenswaardigheid over de wat recentere geschiedenis omtrent deze ruïnes, is het bezoek dat de toenmalige Franse president François Mitterrand bracht aan het kasteel. Hier kreeg de president de verrassende vraag of Frankrijk niet wilde opdraaien voor de kosten van de restauratie van het kasteel, want het was per slot van rekening Napoleon die het had verwoest. Als we kijken naar hoe het kasteel er tegenwoordig bij ligt, kunnen we daaruit opmaken dat Mitterrand het verzoek niet heeft ingewilligd.

Het primatenpaleis is een vrij letterlijke vertaling van Primaciálny palác. Het paleis deed dienst als residentie van kardinaal József Batthyány. Hij was de primaat van Hongarije. Het gebouw dateert uit 1781. Kenmerkend zijn de roze pastelkleuren bij de façade aan de voorzijde van het paleis. De buitenzijde van het paleis oogt indrukwekkend. Echter zijn er enkele vertrekken binnen het paleis die vooral de moeite waard zijn. Het meest bekende vertrek is de spiegelhal. Hier werd een belangrijk vredesverdrag getekend. Dit resulteerde in de vrede tussen Pressburg en het heilige Romaanse keizerrijk.
Aan de buitenzijde zijn ook zeker de standbeelden op het dak objecten om nader te bekijken. De beelden die langs het dak staan waren initieel bedoeld om de menselijke kwaliteiten van de kardinaal uit de beelden.
Opmerkelijk zijn ook de Engelse tapijten in het interieur van enkele vertrekken. Zij werden herontdekt tijdens renovatiewerken in 1903.

Wanneer je toegang wil krijgen vanuit de nieuwe stad in de oude stad van Bratislava, kun je dit door De Poort van de Sint Michaelstoren door te lopen. Kenmerkend aan de toren is de barokstijl waarin ze gebouwd is. Ook maakt de toren nog deel uit van de stadsmuur van Bratislava. Het is de enige toegang die nog dateert uit de middeleeuwen. Vermoedelijk werd De Poort gebouwd rond het jaar 1300. De barokke elementen die je tegenwoordig terugziet in het bouwwerk dateren uit 1758. De naam van de toren komt van een ter ziele gegane kerk met dezelfde naam. De toren is eenenvijftig meter hoog en heeft opmerkelijke kroonlijst in de vier hoeken. Naast dat de toren aan de buitenzijde zeer mooi is, kun je binnen een museum bezoeken. Hier leer je meer over de middeleeuwse fortificaties van de stad en over de vernietiging in de achttiende eeuw toen de stad te groot werd en er meer ruimte gemaakt moest worden. Op het balkon op de zesde verdieping van de toren heb je een prachtig uitzicht over de oude binnenstad.